ludzie i porcelana

projekt wystawy „Janina, Henryk, Anna. Ludzie i porcelana”, Muzeum Śląskie, Katowice
kuratorzy wystawy: Magdalena Niziołek, Bogdan Kosak
zdjęcia wystawy: Sonia Szeląg | Muzeum Śląskie
architektura: Marcin Jojko, Bartłomiej Nawrocki, Agnieszka Weber
grafika: Agnieszka Nawrocka

 

założenia
Głównym założeniem kuratorskim wystawy było podkreślenie roli całego zespołu uczestniczącego w procesie produkcji porcelany w fabryce Bogucice, poprzez prezentację wywiadów z byłymi pracownikami uzupełnionych dokumentacją fotograficzną. Równolegle należało wyeksponować efekty pracy zespołu, czyli porcelanę wytworzoną przez lata w boguckiej fabryce. Istotną wytyczną był bardzo mały budżet przeznaczony na produkcję wystawy oraz konieczność maksymalnego ograniczenia odpadów po zakończeniu ekspozycji. Wystawę przewidziano na terenie Muzeum Śląskiego, w historycznym budynku Spichlerza, o wyraźnie zdefiniowanym układzie wnętrza.

idea
Scenografia wystawy – jej układ przestrzenny, zastosowane materiały i charakter ekspozycji powinny umiejętnie zachęcać odbiorcę do budowania skojarzeń z bogucką fabryką porcelany. Prezentacja porcelanowych eksponatów powinna nawiązywać do typowego środowiska jej obserwacji i codziennego użytkowania.

układ przestrzenny
Zaproponowany układ przestrzenny stanowi z jednej strony odpowiedź na określony scenariusz i zakres wystawy, z drugiej natomiast ma na celu umiejętne wpisanie ich w istniejącą przestrzeń Spichlerza. W związku z tym scenografię podzielono na dwie podstawowe strefy – centralnie zlokalizowany podest przywodzący na myśl duży stół jadalniany oraz niewielkie struktury przestrzenne tworzące stanowiska umożliwiające odsłuch wywiadów z byłymi pracownikami fabryki i zapoznanie się z cyfrową dokumentacją fotograficzną. Zaproponowane stanowiska w swoich kształtach nawiązują do fragmentów pomieszczeń czy też nieformalnie wydzielonych i sprywatyzowanych przestrzeni licznie występujących w boguckim zakładzie.

materiał
W kontekście przyjętych założeń projektowych oraz wytycznych Muzeum, do budowy ekspozycji poszukiwano materiału taniego, ogólnodostępnego, jednorodnego w swej strukturze i jednocześnie stanowiącego wyraźne tło dla finezyjnej i kolorowej porcelany. Możliwość zastosowania elementów powtarzalnych czy też modułowych miało znaczący wpływ na prostotę budowy ekspozycji. Równie istotną kwestią było zastosowanie materiału, który po zakończeniu i demontażu wystawy praktycznie w całości może zostać ponownie wykorzystać zgodnie z jego przeznaczeniem, tj. do ociepleń budynków. Zastosowane płyty styropianowe (polistyrenowe) o typowych wymiarach handlowych 100x50x25cm, będące produktem stricte budowlanym, pozwoliły na wytworzenie zamierzonego kontrastu w stosunku do wyszukanych kształtów, kolorów i precyzyjnie wykonanej porcelany. Nawiązywało również do swoistego kontrastu ukrytego w samym procesie produkcji porcelany, która powstawała w warunkach przemysłowych, w przestrzeniach o charakterze fabrycznym i warsztatowym, będąc ostatecznie sprzedawana jako wyszukany, elegancki i piękny produkt, traktowany nierzadko jak dzieło sztuki.

grafika
Elementy graficzne występujące na wystawie ograniczono do niezbędnego minimum. Opisy eksponowanej porcelany zamieszczono na osobnej ulotce, tak aby swoją obecnością nie zakłócały bogatego zbioru eksponatów. Tym samym podkreślono raz jeszcze główne założenie kuratorskie wystawy: „Piękne przedmioty są efektem pracy całego zespołu”, a nie pojedynczych autorów.

układ wystawy – makieta