muzeum historii polski
konkurs na Muzeum Historii Polski w Warszawie
Marcin Jojko, Bartek Nawrocki, Dick van Gameren, Tomasz Berezowski, Monika Kowaluk (model)
Teren nowego Muzeum Historii Polski to niezwykłe miejsce, w którym historia pozostawiła wiele śladów. Celem projektu jest zachowanie tych śladów, uwidocznienie ich oraz stworzenie nowych połączeń zapewniających ciągłość rozdrobnionej strukturze zabudowy i przestrzeni publicznych. Muzeum samo w sobie ma również kreować nowe połączenia, ale także poprzez jasną, elastyczną i jednocześnie ekscytującą organizację przestrzenną, proponować nowe spojrzenie na polską historię. Budynek muzeum musi odnaleźć swoje własne miejsce w trójwymiarowym palimpseście kolejnych warstw historycznych oraz stać się jego wyraźnym i rozpoznawalnym uzupełnieniem. W celu nadania muzeum takiej pozycji, niezbędne jest umiejętne podejście do istniejącego, wielowarstwowego kontekstu, tak aby historia oraz nowe interwencje nawzajem się uzupełniały, wprowadzając nowe znaczenie i życie publiczne w tą część warszawskiego krajobrazu.
park
Teren wybrany dla nowego muzeum jest zasadniczo serią ogrodów i pałaców, poddanych przez wieki licznym zmianom i rekonstrukcjom. Brutalna realizacja Trasy Łazienkowskiej była dotychczas najbardziej dewastującym działaniem i wyraźnie okaleczyła sylwetę południowej części skarpy warszawskiej. Proponowane przekrycie trasy będzie miało fundamentalne znaczenie, ale nie wystarczające. Pozostałe, mniejsze interwencje i wręcz chirurgiczne poprawki są równie niezbędne w celu przywrócenia życia w tej części miasta.
Podstawowymi punktami wyjścia dla przyszłego planu powinny być:
+ przekrycie Trasy Łazienkowskiej, bez ograniczenia widoku na skarpę od strony rzeki
+ remont i uzupełnienie systemu dróg, ścieżek i chodników
+ stworzenie centralnej, otwartej przestrzeni parkowej w bezpośrednim połączeniu z nowym muzeum
+ umiejętne i wrażliwe podejście do istniejącej struktury zieleni i drzew
+ stopniowe usunięcie zabudowy ograniczającej tereny zielone (osada domków fińskich) i częściowe zastąpienie jej wolnostojącymi budynkami wzdłuż północnej granicy parku
+ organicznie wpasowanie nowego muzeum w strukturę założenia parkowo-pałacowego, nie umniejszające pozycji i wartości Zamku Ujazdowskiego i otaczającego krajobrazu
+ odnowienie dolnych ogrodów i połączenie z górnym poziomem parku
W celu realizacji przyjętych założeń zaproponowano 5 głównych interwencji:
+ wyraźne zdefiniowanie frontowego dziedzińca Zamku Ujazdowskiego, oflankowanego dwoma pawilonami Muzeum Historii Polski
+ założenie otwartej, zielonej przestrzeni w sercu rekonstruowanego parku
+ nowe zagospodarowanie dolnego placu zamkowego wraz z nowym pawilonem wejściowym do muzeum
+ przywrócenie dawnego przebiegu ulicy Jazdów oraz połączenie piesze nad ulicą Agrykoli w celu przywrócenia ciągłości parków Skarpy Warszawskiej
+ rekonstrukcję i kubaturowe podkreślenie ronda na przecięciu Osi Stanisławowskiej i Alei Ujazdowskich
muzeum
Muzeum wykorzystuje główny element charakteryzujący teren, czyli różnice wysokości skarpy, stając się jednocześnie centralnym elementem w zaproponowanym systemie nowych połączeń pieszych. Poprzez „wykopanie” nowej przestrzeni z górnego poziomu skarpy na dolny, muzeum dosłownie otwiera pokłady historii i krajobrazu, definiując otaczający teren. Centralna przestrzeń, będąca zarówno pod ziemią i nad ziemią, zawiera główny trzon muzeum – ogromną halą doświetloną od góry poprzez transparentną posadzkę nowego dziedzińca zamkowego. Przestrzenie wystawowe kolejnych epok wiją się od dolnego poziomu w górę , oplatając wkoło centralny hol. Muzeum wyrasta ponad górny poziom terenu jako dwa pawilonowe budynki po obu stronach dziedzińca, na wzór ówczesnych skrzydeł pałacowych. Pawilon południowy, w sąsiedztwie ulicy Agrykoli zawiera funkcje administracyjne, podczas gdy pawilon północny to główne wejście do muzeum. Transparentna struktura dostępna jest zarówno od strony dziedzińca jak i od strony otwartej łąki, będącej sercem odrestaurowanego i na nowo połączonego z otoczeniem parku. Widoczny ze wszystkich stron, nie ogranicza widoku na zamek, park i otaczające miasto.
Wejście z dolnego poziomu skarpy zlokalizowano w niewielkim pawilonie pomiędzy skarpą a Kanałem Piaseczyńskim, przy odnowionym dolnym placu zamkowym . Zaprojektowany tunel prowadzi odwiedzających do muzealnego forum. Tutaj rozpoczyna się spiralna trasa muzealna, będąca serią ramp i schodów, łączących kolejne przestrzenie wystawowe przyporządkowane poszczególnym epokom.