ośrodek zdrowia w siechnicach

konkurs na opracowanie koncepcji architektonicznej Gminnego Ośrodka Zdrowia w Siechnicach jako budynku pasywnego
I nagroda
Tomasz Berezowski, Sebastian Dziedzic, Beata Gołas, Marcin Jojko, Bartłomiej Nawrocki, Jakub Sahatqija, Agnieszka Weber

Przewidziany teren pod budowę Gminnego Ośrodka Zdrowia w Siechnicach wewnątrz tworzącego się kwartału przyszłej tkanki miejskiej otoczony jest bardzo zróżnicowaną zabudową pod względem wysokościowym, typologicznym oraz formalnym. Brak wyraźnie zdefiniowanego charakteru i stosunkowo chaotyczny zapis przestrzenny istniejącej zabudowy zmuszają do głębokiej rewizji uwarunkowań dla planowanej inwestycji. Założone przez projektantów ograniczenie wysokościowe dla nowego obiektu wynikające z analizy przestrzennej kwartału w relacji do zadanego programu inwestycji oraz maksymalnej powierzchni zabudowy definiowanej przez uwarunkowania z planu zagospodarowania przestrzennego ma istotny wpływ na kolejne decyzje projektowe. Trudna lokalizacja oraz skala przyszłego obiektu we wnętrzu kwartału zadecydowały o zapisaniu programu inwestycji w postaci jedynie dwóch kondygnacji nadziemnych i z dodatkowym wycofaniem elewacji piętra w stosunku do obrysu parteru. Projektowany budynek poprzez prostą i skromną architekturę powiązaną z otaczającą zielenią oraz zastosowanie naturalnych materiałów wykończeniowych ma na celu przede wszystkim stworzenie przyjaznego człowiekowi miejsca do konsultacji medycznych, rehabilitacji i poprawy zdrowia.

Przewidywany budynek zorientowany według linii regulacyjnych obowiązującego planu zagospodarowania wykorzystuje maksymalną szerokość parceli dostępną pod zabudowę kubaturową. Główne dojścia do budynku tworzą istniejące już wejścia do kwartału od strony wschodniej oraz zachodniej. Jednokondygnacyjny parking podziemny obsługiwany jest zjazdem po stronie północnej obiektu, w sąsiedztwie którego dodatkowo przewidziano adaptację i powiększenie istniejącej strefy parkingów naziemnych, miejsca dla rowerów oraz wymaganą przepisami drogę pożarową. Bezpośrednie otoczenie budynku oraz zlokalizowany od południa ciąg rekreacyjny zaprojektowano jako tereny wysokiej zieleni parkowej z niezbędnymi utwardzonymi ciągami pieszymi oraz małą architekturą dopasowaną do charakteru obiektu. Projektowany ciąg zieleni wzdłuż istniejącej zabudowy jednorodzinnej stanowi równocześnie istotny element rewitalizacyjny tej przestrzeni, uwzględniający wymagane niezbędne strefy przydomowe oraz miejsca postojowe dla mieszkańców.

Uzupełnieniem budynku ośrodka zdrowia jest strefa techniczna zlokalizowana po przeciwnej stronie ciągu zieleni. Składa się ona z niewielkich budynków technicznych i gospodarczych oraz miejsc parkingowych dla mieszkańców sąsiadującej zabudowy jednorodzinnej. W proponowanych budynkach technicznych, połączonych pod poziomem terenu tunelami instalacyjnymi z ośrodkiem zdrowia, przewiduje się lokalizację niezbędnych urządzeń służących funkcjonowaniu ośrodka, takich jak np. centrale wentylacyjne, rozdzielnie prądu, pomieszczenie pomp ciepła itp. Dodatkowe obiekty gospodarcze, zgodnie z wymogami regulaminu, zaprojektowano z przeznaczeniem na użytkowanie przez mieszkańców. Budynki w strefie technicznej przekryto wspólnymi dachami dwuspadowymi (zakładając równocześnie zadaszenie miejsc parkingowych), w których połacie od strony południowej przeznaczono pod montaż kolektorów słonecznych oraz ogniw fotowoltaicznych.

Skomplikowany pod względem funkcjonalnym program inwestycji, wymuszający logiczne strefowanie oraz odpowiednie rozmieszczenie wejść w poziomie parteru, obsłużono z zadaszonego obejścia w funkcji swoistego zewnętrznego układu komunikacyjnego. Przewidziana struktura pełni równocześnie istotną rolę łamacza światła, uniemożliwiając w okresie letnim bezpośrednią penetrację słońca do wnętrza i redukując zyski cieplne.
Poziom parteru tworzą przede wszystkim: poradnia POZ, poradnie specjalistyczne, przychodnie dla dzieci zdrowych i chorych oraz niezależnie funkcjonująca apteka. Strefę przychodni zaopatrzono w centralną rejestrację zaprojektowaną przy wejściu zachodnim. Na kondygnacji piętra zlokalizowano strefę rehabilitacji, laboratoria, administrację oraz szpital jednodniowy.

rzut piętra i parteru

 

przekroje i elewacje

Układ przestrzenny kondygnacji budynku zapisano w postaci trzech traktów, z jednej strony wykorzystując maksymalnie dostępną powierzchnię zabudowy, z drugiej natomiast tworząc układ stosunkowo skompresowany, minimalizując strefę komunikacji, co jest istotne dla stopnia pasywności budynku. Centralnie zlokalizowany korytarz obsługujący pomieszczenia zaopatrzono obustronnie w sekwencje stałych siedzisk zabudowanych we wnękach, dodatkowo powiększając przestrzeń komunikacji, bez zwiększana jej powierzchni. Całość podzielono modularnie, analogicznie do rytmu zastosowanego na elewacjach.

Przestrzeń komunikacji doświetlono dodatkowo światłem górnym, poprzez zastosowanie świetlików dachowych oraz odpowiednie otworowanie stropu nad parterem celem doprowadzenia światła dziennego na poziom parteru. Przyjęty zapis kondygnacji tworzy elastyczny układ przestrzenny, podatny na przyszłe zmiany związane zarówno z nowym podziałem pomieszczeń jak i ewentualną zmianą całej funkcji obiektu, z zachowaniem wymaganych parametrów dotyczących doświetlenia naturalnego, ewakuacji itp.

Projektowany ośrodek zdrowia zaopatrzono w niezbędne instalacje związane z programem inwestycji oraz wymaganiami regulaminu w zakresie pasywności budynku, parametrów energetycznych i zastosowania odnawialnych źródeł energii. Jako główne źródło ciepła przewiduje się wykorzystanie miejskiego ciepłociągu w zarządzie lokalnej spółki energetycznej. Produkowane ciepło systemowe pochodzi częściowo z biomasy i dodatkowo produkowane jest przy zastosowaniu kogeneracji. Alternatywnym rozwiązaniem branym pod uwagę przez projektantów jest zastosowanie gruntowego wymiennika ciepła w postaci lanc w powiązaniu z pompami ciepła. Ogrzewanie oraz schładzanie pomieszczeń w ośrodku zdrowia przewidziano w oparciu o zaprojektowane stropy grzewczo-chłodzące. Planuje się wykorzystanie prefabrykowanych, aktywnych termicznie stropów betonowych, z możliwością zintegrowania systemów wentylacji, schładzania i ogrzewania. W budynku przewiduje się zastosowanie wentylacje mechanicznej wraz z rekuperacją, W celu realizacji korzystnej gospodarki energią w projektowanym obiekcie przewiduje się zaopatrzenie stolarki okiennej na pietrze w zewnętrzne rolety, połączone dodatkowo z systemem sterowania reagującym na zmiany warunków pogodowych. Istotnym elementem wpływającym korzystnie na parametry energetyczne w okresie lata oraz zimy jest zastosowane zadaszone obejście wokół budynku w poziomie parteru.

Modularny system ścian elewacyjnych tworzą drewniane słupki, pomiędzy którymi rozmieszczono okna oraz wypełnienie wykończone warstwowymi płytami drewnianymi. Wyraźna głębokość słupków pozwala na dodatkową ochronę pomieszczeń przed letnim nasłonecznieniem w godzinach wczesnoporannych oraz późnopopołudniowych w okresie letnim. W pomieszczeniach na poziomie piętra przewiduje się zastosowanie wewnętrznych żaluzji drewnianych w celu ograniczenia zysków cieplnych w okresie letnim. Strukturę i wykończenie zadaszenia w poziomie parteru przewidziano z drewna termowanego, odpowiednio posadowionego na betonowym podeście, natomiast dachy płaskie projektuje się jako zielone.